MAHOJIANO YA MWANYIKA NA KAMATI YA RICHMOND

Mwanyika mbele ya Kamati ya Richmond Mwandishi Wetu Februari 13, 2008 Raia MwemaMWISHONI mwa mwaka jana, Spika Samuel Sitta, aliunda Kamati Teule ya Bunge kuchunguza zabuni iliyotolewa kwa Kampuni ya Richmond Development ya kuzalisha umeme wa dharura. Kamati hiyo iliongozwa na Mbunge wa Kyela, Dk. Harisson Mwakyembe. Wajumbe wake walikuwa ni mbunge-CUF Habib Mnyaa na wabunge wa CCM: Stela Manyanya, Lucas Selelii na Herbert Mtangi. Raia Mwema wiki hii imefanikiwa kupata nakala ya mahojiano ya Kamati na mmoja wa mashahidi, Mwanasheria Mkuu wa Serikali, Johnson Mwanyika.

Mahojiano na mashahidi wengine yatachapishwa kwa kadri yatakavyopatikana.

Dk. Harrison Mwakyembe: Mheshimiwa (Mwanasheria Mkuu) AG, baada ya Richmond kuelekea kushindwa kutekeleza majukumu yake, TANESCO ilitoa default notice kwa Richmond, tunayo barua hapa. Tulitaka kujua ni nani aliyei-convince TANESCO isiendelee na intention (nia) yake ya kuvunja huo mkataba na badala yake kazi hiyo ikawa assigned (ikapelekwa) kwa Dowans.

Johnson Mwanyika: SijuiDk. Harrison Mwakyembe: Ofisi yako haikushiriki katika mchakato huo?Johnson Mwanyika: Sina habari hiyo.

Dk. Harrison Mwakyembe: Kifungu cha 15 (12) cha makataba ambao mlishiriki kuutengeneza kati ya Richmond na TANESCO, kinataka assignment yoyote ifanyike kwa mutual agreement kati ya TANESCO na Richmond; Je, ushiriki wenu katika hili ulikuwaje, maana ni suala la kisheria?

Johnson Mwanyika: Labda kwa sababu Ofisi yangu ni kubwa, mimi ni Mwanasheria Mkuu wa Serikali lakini pia nina wakuu wa Idara. Kwenye sehemu kama hizo ambazo unazungumzia, kuna mkuu wa madai ambaye mara nyingi anashughulika na mambo kama hayo. Inawezekana kabisa labda Wizara ya Nishati iliomba ushauri kutoka Ofisi ya Mwanasheria Mkuu, inawezekana. Lakini mimi binafsi kama Mwanasheria Mkuu wa Serikali, kama Mwanyika, halikunifikia hilo.

Dk. Harrison Mwakyembe: Sasa unaweza kutusaidia afisa ambaye anaweza kuwa ame-handle masuala kama hayo ili aweze kuisaidia Kamati?

Johnson Mwanyika: Afisa ambaye anashughulikia masuala kama haya ya nishati katika ofisi yangu ya Mwanasheria Mkuu ni Chidowu.

Dk. Harrison Mwakyembe: Ambaye pia amekuja kwenye Kamati na masuala mengi alikuwa anakusukumia wewe, akisema utayajibu.Johnson Mwanyika: Kama lipi alinisukumia?

Dk. Harrison Mwakyembe: Tutamrudia tena kwa sababu tulimwambia tukimhitaji tutamwita tena, awe tu na, kwanza una imani naye kubwa.Swali jingine ambalo pengine lilikufikia, ni masuala ya kisheria tu kwa sababu inaonekana mkataba huu umekuwa na maswali ambayo mengi yanatokana na udhaifu katika negotiation na vile vile katika drafting. TANESCO imeingia mkataba na kampuni inayoitwa Richmond Development Company LLC ya Marekani lakini Marekani hakuna kampuni ya aina hiyo. Sasa washauri wako, walishindwaje ku-notice kitu hicho? Sisi tumeshindwa kabisa kuipata kampuni inayoitwa Richmond Development Company LLC Houston, hakuna kabisa!

Johnson Mwanyika: Kama unavyofahamu, sisi tunaingia kwenye mambo ya mikataba much later, mambo ya kutafuta mtu yeyote ambaye wanaingia naye mkataba, ni juu ya procurement entity na ni juu ya Accounting Officer. Wakishamaliza mazungumzo na huyu mtu, ndiyo wanatuletea sisi barua kutueleza kwamba, kuna mambo kama haya ambayo yametendeka. Kwa hiyo, wanatushauri sisi tuweze kuwatayarishia mkataba. Kwa hiyo, whether or not kulikuwa na huyu Richmond LLC, watu ambao wanaweza kujua ni Wizara ya Nishati na Madini.

Stella Manyanya: Mheshimiwa mwenyekiti, mimi naomba unisaidie kidogo. Kwa sababu ya uelewa wangu mdogo wa sheria, napatwa na tatizo juu ya mipaka ya shughuli zetu katika Serikali kuhusu huyu Accounting Officer, ambaye pengine kiutaalamu, anaweza kuwa ni mtu wa aina tofauti kabisa na sheria na juu ya Mwanasheria ambaye nilifikiria ndiye wa msaada au consultant wa masuala ya kisheria katika department kama hizo. Sasa katika hili, unatuambia kwamba masuala yote yanayohusu utafiti wa kisheria, ambayo labda yangetumika kuweza kutambua kama hii kampuni iko kule au haiko, yalikuwa hayahusu kabisa kupata msaada kutoka kwa Mwanasheria wa Serikali?

Johnson Mwanyika: Mheshimiwa Mwenyekiti, jibu langu ndiyo hilo kwamba sisi kazi yetu ni kutayarisha mikataba kama tutaombwa na wizara zinazohusika. Mazungumzo ya namna ya kumpata huyo mtu wanayetaka kuingia naye mkataba ni wizara yenyewe, ndiyo inayohusika. Mwanasheria Mkuu wa Serikali kazi yake ni kushauri kisheria tu kama ataombwa na Wizara zinazohusika, lakini whether huyo mtu alikuwapo au hakuwapo ni juu ya hawa ambao walimtafuta wakampata, wao ndio wanaopaswa kujua kwamba yupo au hayupo, yupo wapi. Sisi wakati tukiangalia mkataba, tunaangalia capacity kutokana na maandishi yaliyoko pale.Je, huyu mtu ana capacity ya kuingia mkataba? Kama tukiridhika kwamba ana capacity ya kuingia ndiyo tunaendelea. Je, kuna muhtasari wa bodi yao kuzungumzia juu ya huo mkataba ambao tunapaswa sisi tutayarishe? Tukiona upo ndiyo tunaendelea na shughuli ya kutayarisha mkataba huo.

Mheshimiwa Mwenyekiti, katika suala hili ambalo mnalizingumzia sasa hivi, nilipozungumza na mtaalamu wangu ambaye alikuja kutoa ushahidi mbele yenu, alinihakikishia kwamba, vitu vyote hivi vilikuwapo. Kulikuwa na resolution ya bodi ya Richmond kuhusiana na mkataba huu, vitu vyote hivi waliviona.

Dk. Harrison Mwakyembe: Bahati mbaya, mtaalam tulikuwa naye hapa, tulijaribu hata kumwuliza, maana katika maelezo yake, moja ya sababu kubwa iliyofanya Richmond kupewa mkataba ni ushiriki katika hii zabuni, pamoja na kampuni popular inayoitwa Pratt and Whitney. Sasa tukasema kwa sababu Ofisi ya Mwanasheria Mkuu wa Serikali, ndiyo advisor mkuu wa mambo ya sheria, ndio tukamwuliza yeye alihakikishaje kwamba Pratt and Whitney na Richmond wana uhusiano wa kisheria? Akatuonyesha mkataba fulani ambao ni ku-share information lakini wa kushirikiana katika ku-execute project yoyote, tukio ambalo ni weakness kubwa pengine hata katika ku-interpret huu mkataba wenyewe.

Johnson Mwanyika: Mheshimiwa Mwenyekiti labda kwa sababu record zilizoko kule ofisini zinaonyesha wazi kwamba huyu Richmond pamoja na huyo Pratt, kuna mtu wao alihusika kabisa katika negotiation juu ya mkataba huu, watu wa Nishati wanamtaja kwa jina. Ukiangalia minutes za vikao vile ambavyo wamekaa kabla ya kuingia huu mkataba, zinaonyesha wazi kwamba kuna mtu wa hiyo kampuni ambaye alishiriki katika majadiliano.

Dk. Harrison Mwakyembe: Kwa nyaraka tulizonazo, huyu hakushiriki, kilichokuwapo ni business card feki tu.Johnson Mwanyika: Wakati fulani wanasema kulikuwa na video conference kati ya hiyo Negotiation Team na huyo Pratt huko Marekani. Ndivyo walivyosema, kufuatana na minutes zilizoko kwenye mafaili ofisi zetu.

Stella Manyanya: Mheshimiwa Mwenyekiti, kwa kweli kama ulivyosema kwamba, mengi uli-delegate kwa watu ambao wangefanya, kwa hiyo, tunachohitaji kwako hasa ni kutaka kufahamu zaidi.Kwa mfano, nimeona mahali kuna abbreviation za RDEVCO ikiwa imesajiliwa kama kampuni na sehemu nyingine nikaona kuna kitu kinachoitwa Richmond Development Company LLC; je, ile abbreviation ni lazima iwe hiyo kama hakujawa na definition ambayo imeelezwa mahali popote pale?

Johnson Mwanyika: Mheshimiwa Mwenyekiti kama nilivyosema awali, katika negotiations kulikuwa na Kamati Maalum, ambayo iliteuliwa iliyoitwa Government Negotiation Team. Wao ndio walishiriki katika negotiations pamoja na huyo Richmond. Kwa hiyo, hao watu ndio wanaweza kujibu maswali yote haya ambayo mnaniuliza, lakini mimi as Mwanasheria Mkuu wa Serikali, mambo ya negotiation sikushiriki kabisa.

Herbert Mtangi: Mheshimiwa AG, tunakuomba utusaidie kwa sababu swali lililokuwa limeulizwa hapa ni la kutaka opinion yako wewe kama AG ili kuisaidia Kamati. Kwa mfano, tunafahamu TANESCO kama TANESCO ikiandikwa vile TANESCO ni kifupi cha Tanzania Electric Supply Company, lakini bila kupewa tafsiri ya shirt form hii, nikikuta mahali pameandikwa TANESCO na mahali pengine pameandikwa Tanzania Electrical Supply Company Limited, hivi kutakuwa na dosari nikisema hizi ni entities mbili tofauti

Johnson Mwanyika: Mheshimiwa Mwenyekiti, inategemea vitu vingi, inawezekana mtu ana makosa ya kuandika hivyo, lakini ambao wanaweza kujibu swali hilo vizuri ni watu wa Wizara ya Nishati na Madini, ambao ndio walihusika tangu mwanzo katika kushughulikia suala hili la kutafuta mwekezaji wa kutupatia jenereta kwa ajili ya kuzalisha umeme wakati ule wa dharura.

Herbert Mtangi: Ni kweli tunaweza tukajibiwa hilo na watu wa Wizara ya Nishati na Madini, lakini hapa nimekupa mfano wa TANESCO na kirefu cha TANESCO na hakuna mtu aliyetafsiri kwamba TANESCO ni kifupi cha hilo nililokupa wewe. Kama ungekuwa hujui ukweli wa Shirika la TANESCO na mtu akakuwekea hivyo, wewe kama Mwanasheria, ungetafsiri hiyo entinty moja au entities mbili?

Johnson Mwanyika: Mheshimiwa Mwenyekiti, ndiyo sababu nasema kwamba inategemea, inawezekana mtu aliyeandika kwa kifupi alikosea.

Herbert Mtangi: Mheshimiwa Mwenyekiti, jingine ni kwamba, hii Kamati imeundwa ndani ya Bunge na kwa bahati nzuri siku ile Spika anatamka, wewe kama AG ulikuwapo ndani ya Bunge. Kwa hiyo, unafahamu kuna mvutano katika mkataba wa Richmond unaozungumziwa hapa. Wewe kama AG, ambaye ndiye msimamizi mkuu katika kitengo kile, katika muda huo mfupi, umewahi kuusoma mkataba huu wa Richmond Development Corporation ambao ndiyo umeundiwa Tume?

Johnson Mwanyika: Mkataba huu niliupitia.

Herbert Mtangi: Kama umeupitia na wewe ni mtaalamu tena wa kubobea wa sheria, nini maoni yako katika mambo mawili; Je, unadhani Richmond ilishindwa kutekeleza mkataba au ilifanya uamuzi tu wa kawaida wa ku-assign kazi zake kwa Dowans?

Johnson Mwanyika: Mheshimiwa Mwenyekiti, wakati mwingine unapoambiwa toa ushauri wa kisheria, huwa tunaandikiwa na tunaulizwa maswali ambayo tunatakiwa tuyajibu. Kwa hiyo, hili nitakalozungumza hapa, linatokana na ufahamu wangu kuhusu suala hilo.Ninavyofahamu ni kwamba, kulikuwa na masharti ambayo yalikuwa yamewekwa kwenye ule mkataba. Sharti mojawapo ni kwamba, lazima Serikali ifungune Letter of Credit ili kuwawezesha Richmond kuleta hiyo mitambo. Hilo lilileta matatizo kidogo, Serikali ilichukua muda kidogo kufungua Letter of Credit, kwa sababu ilishindwa, hilo siwezi kulielewa, watu wa Nishati ndiyo wanaweza kujua zaidi kuliko mimi lakini nadhani mpaka mwisho ile Letter of Credit ilikuwa haijafunguliwa. Walipochukua watu wa Dowans ndipo Letter of Credit ikafunguliwa na mambo ndiyo yakaanza kuendelea vizuri, hivyo ndivyo ninavyofahamu.

Mohamed Habib Juma Mnyaa: Mheshimiwa Mwenyekiti nashukuru. Mheshimiwa Mwanasheria Mkuu, kwa vile umesema mkataba umeusoma na kwa kuwa wewe ndiye Mwanasheria Mkuu wa Serikali, mara nyingi sana katika mikataba kunakuwa na kipengele cha definitions na interpretations. Sasa ikiwa katika Mkataba huu kuna definition ya abbreviation RDECO halafu ikitafsiriwa kwamba, RDEVCO ni Richmond Development Corporation wakati abbreviation hiyo katika definition and interpretation haimo; je, itakubalika kisheria kwamba, hiyo RDEVCO ndiyo Richmond?

Johnson Mwanyika: Labda unipe huo Mkataba niuangalie, nione mahali ambapo una-refer.

Mohamed Habib Juma Mnyaa: Mkataba huu unazungumzia agreement ya emergency between Tanzania Electrical Supply Company na Richmond Development, lakini kwenye definition and interpretations, mimi sijaona hiyo definition au interpretation ya RDEVCO. Nikija katika minutes, kuna kitu kimetajwa RDEVCO, sasa ikiwa katika interpretation na definition hakuna tafsiri; je, nichukulie hii RDEVCO kuwa ndiyo Richmond Development Company?

Johnson Mwanyika: Mheshimiwa Mwenyekiti, lililokuwa referred kwenye minutes za vikao hivi, karibu watu wote waliohudhuria, mashirika waliyotoka yameandikwa in short form. Sasa tafsiri iliyotokana kwenye Mkataba ni kwa ajili ya mambo yaliyokuwa kwenye Mkataba wenyewe. Haya mambo yanayozungumzwa kwenye minutes ni minutes za kikao walichokaa hawa watalaamu wa haya mashirika ambayo yamekuwa represented kwenye kikao hiki.Ukiangalia hata watu wa TANESCO, haikuandikwa Tanzania Electrical Supply Company Limited imeandikwa TANESCO, watu wa CPI wameandikwa CPI, Ofisi ya Mwanasheria Mkuu wa Serikali, wameandikwa AG, Benki Kuu wameandikwa Bank of Tanzania hawakuandikwa BoT, lakini hawa wengine ilikuwa ni short form ya makampuni wanayotoka.Sasa mimi kwa sababu nafahamu kwamba, huyu Gire ni mmoja wa wakurugenzi wa RDEVCO, nina hakika kwamba, iliyoandikwa RDEVCO ilikuwa ni hiyo kampuni inayozungumziwa kwenye mkataba. Hata ukiangalia kwenye Mkataba kwenye definition section, hakuna ambapo imeandikwa kwamba AG means what. Kwa haya yaliyozungumzwa hapa, mambo ya short form yalikuwa kwenye mikutano iliyofanyika wakati wa ku-negotiate huo mkataba.

Herbert Mtangi: Tukujazie hapo hapo, hebu tusaidie. Umeona Mkataba na minutes: Je, kwa utaalamu wako, kisheria minutes hizo zina form part of the contract?

Johnson Mwanyika: Inategemea watu walivyopatana, walivyoingia Mkataba walipatanaje kwamba hizi minutes ziwe sehemu ya Mkataba au namna gani. Kama walipatana kwamba ziwe sehemu ya Mkataba, inakuwa sehemu ya Mkataba na kama hawakupatana kuwa sehemu ya Mkataba haiwezi kuwa sehemu ya Mkataba. Maofisa ambao niliwatuma walisema kwamba, wakati wa ku-negotiate walikubaliana hizi minutes ziwe sehemu ya mkataba.

Herbert Mtangi: Je, hilo halikupaswa kuandikwa kwenye ule Mkataba wenyewe kwamba kuna minutes zitakuwa attached na zita-form part of the contract?

Johnson Mwanyika: Mheshimiwa Mwenyekiti, ninavyofahamu, mara nyingi kuna mikataba mingine ya kuzungumza tu si lazima kila kitu mlichopatana kati yako wewe na mtu mwingine kiandikwe, vile vitu muhimu tu ndiyo vinavyoandikwa. Kama kwenye negotiations walikubaliana kwamba ile itakuwa part ya agreement ni kitu ambacho walipatana, basi.

Lucas Selelii: Mheshimiwa Mwenyekiti, Mwanasheria anaposema kwamba vitu muhimu ndivyo vinavyoandikwa, hivi ndani ya minutes humo kuna vitu muhimu sana kama kumhusisha Pratt and Whitney kwenye Mkataba kati ya Richmond na Pratt and Whitney, lakini ndani ya Mkataba Pratt and Whitney wala hawatajwi kabisa; haoni hicho nacho ni muhimu ingeandikwa kwamba minutes hizi ni part ya Mkataba?

Johnson Mwanyika: Mheshimiwa Mwenyekiti inawezekana labda kulikuwa na upungufu huo, lakini ukweli ni kwamba, yule ofisa ambaye alikuja mbele yenu hapa yeye alisisitiza kwamba, walikubaliana hizi minutes ziwe sehemu ya mkataba na yeye katika utaalamu wake wa kisheria anasema, wakati mwingine ndivyo inavyokuwa si lazima uziandike kwenye mkataba, alivyoeleza yeye.

Stella Manyanya: Unafikiria ni kitu gani pengine kinaweza kikawa kimesababisha huyu mwenzetu wa upande wa pili, kujiita jina ambalo halijaandikishwa popote kisheria lakini wakati huo huo, hata hayo makubaliano unayosema ameingia na huyu Pratt and Whitney amejiita kwa jina lile ambalo ameandikishwa; huoni kama alikuwa anacheza mchezo fulani hivi?

Johnson Mwanyika: Mheshimiwa Mwenyekiti, kama nilivyosema, mambo yote kuhusiana na huyo mtu kwamba alikuwa ni mtu gani, alitokea wapi, watu wa Nishati ndio wanaelewa vizuri zaidi. Ile timu ambayo ilizungumza na huyu mtu, ndiyo ingepaswa kujua huyu mtu alikosea wapi na ni nani na kwa sababu gani alitumia majina mawili tofauti.

Lucas Selelii: Mheshimiwa Mwenyekiti, nataka niwarudishe nyuma kidogo. Pamoja na kwamba watu wa Nishati na Madini ndio wanajua zaidi, nadhani atakumbuka kwamba, wakati ule wa dharura yeye AG, Katibu Mkuu wa Wizara ya Fedha na Katibu Mkuu wa Wizara ya Madini, ndio walikuwa watu wa kwanza kupewa hili jukumu; haoni kwamba na yeye anahusika kwa kiwango kikubwa zaidi?

Johnson Mwanyika: Mheshimiwa Mwenyekiti, kama nakumbuka vizuri, katika kikao cha Baraza la Mawaziri cha tarehe 10 Februari, kilichosemwa ni kwamba, watakaosimamia hili zoezi la kutafuta hawa wakandarasi ni Wizara ya Nishati na Madini, ambayo Katibu Mkuu wake atakuwa Mwenyekiti halafu kukawa na wajumbe kutoka Wizara ya Fedha na Ofisi ya Mwanasheria Mkuu wa Serikali, lakini ofisi yangu ilishirikishwa wakati wa ku-negotiate. Wakati wa kumtafuta huyu mtu, ni maofisa wale wengine kutoka Wizara nyingine ndio waliohusika, Ofisi ya AG ilihusishwa tu wakati wa ku-negotiate huu Mkataba, huo ndio ukweli.

Lucas Selelii: Lakini hapo hapo, taarifa ambazo tunazo, Ofisi ya Mwanasheria haikutajwa zaidi ya AG na Mwenyekiti alikuwa Katibu wa Wizara ya Fedha, ambao baadaye walikuja kuunda hiyo Steering Committee ikaja ikaunda hao unaowasema. Sasa mimi ninamrejesha hapo mwanzoni, kama Baraza la Mawaziri liliona yeye ni mtu muhimu kuhusika na hili jambo; kwa nini wanajitoa mara kwa mara kwamba hawahusiki?

Johnson Mwanyika: Napenda kurudia kusema kwamba, Baraza la Mawaziri lilisema Ofisi ya Mwanasheria Mkuu wa Serikali, ndiyo imesemwa hivyo si kwa kukosea. Kwa sababu kama nilivyosema, mimi ndiye kiongozi wa ile ofisi lakini wakati wa kutafuta ushauri wa kisheria, si lazima iletwe moja kwa moja kwangu, inapelekwa kwa Law Officers. Law Officer ni mwanasheria yeyote ambaye ana cheo kinachozidi cha Senior State Attorney. Kwa hiyo, wizara yoyote inaweza kuomba ushauri kutoka kwetu kwa watu wa aina hiyo.Kama nilivyosema, kwenye Ofisi ya Mwanasheria Mkuu pia kuna Idara na kuna mtu anayeshughulika na mambo ya Civil and International ni Mkurugenzi wa Civil and International. Mwanasheria Mkuu wa Serikali, anakutana na hivyo vitu wakati akicheki mafaili ambapo barua zilizoandikwa kwa wiki huwa humo, litapita kwangu nazicheki zote ndiyo najua mambo ambayo yanatendeka kwenye Wizara. Kiutendaji ni kwamba, wale Law Officers ndio ambao wanatoa ushauri kwa zile wizara, wakiomba kimaandishi kutoka kwenye wizara hizo.Inawezekana kweli kabisa labda kuna ofisa ambaye alihusishwa mwanzoni kabisa katika zoezi hilo, maana mimi ni Mwanasheria Mkuu wa Serikali, kuna Naibu Mwanasheria Mkuu wa Serikali ambaye ndiye Katibu Mkuu, yawezekana kabisa kwamba, kwa sababu ilikuwa ni Makatibu Wakuu ndio walisimamia zoezi hilo, yawezekana kabisa Katibu Mkuu wakati ule ambaye ni Mheshimiwa Limbu, labda alihusishwa kwenye zoezi hili la kwanza kabisa. Mimi kama Mwanasheria Mkuu wa Serikali, niliteua mtu wakati wa ku-negotiate lakini tender ilikwendaje, watu wa Nishati ndio wanaojua zaidi.Mohamed

Habib Juma Mnyaa: Mheshimiwa Mwenyekiti, itabidi format ya maswali ibadilike kutokana na majibu ya Mwanasheria Mkuu wa Serikali. Mimi ninalotaka kuuliza, nakuuliza kama Mwanasheria Mkuu; Mheshimiwa Mwanasheria Mkuu, Richmond ilikuja kwa sababu ya kuzalisha umeme wa dharura kwa kipindi ambacho Tanzania tulikuwa katika janga kubwa la kukosa umeme.Hivyo, ilitakiwa kuzalisha umeme katika kipindi cha miezi mitano, lakini ilishindwa badala yake imetumia miezi 16 hadi kutimiza zile megawatts 100. je, unaishauri nini Serikali ukizingatia kuwa, umuhimu ule wa dharura haupo tena na gharama Serikali ilizoingia ni mara mbili kwa umeme huu? Je, tuendelee nao tena kwa kipindi cha miaka miwii kuanzia Oktoba walipokamilisha au vipi? Unaishauri nini Serikali katika kipindi hiki ambapo udharura huo haupo tena?

Johnson Mwanyika: Mheshimiwa Mwenyekiti, tukio hilo linanipa matatizo kidogo kwa sababu hilo ni jambo ambalo linahitaji taaluma ya hao watu ambao wanahusika na mambo hayo. Ninavyofahamu, kuna Mkataba ambao Serikali iliingia na huyo Richmond ambao baadaye ulikuwa assigned kwa Dowans. Kwa hiyo, kama tulipatana kwamba huyu mtu alete mitambo hiyo akae kwa miaka miwili au mwaka mmoja, tukimwambia aondoke, tutakuwa tunavunja Mkataba ule.

Mohamed Habib Juma Mnyaa: Ikiwa pia tulikubaliana kwamba umeme wa dharura tunauhitaji kwa miezi mitano na hatukuupata kwa miezi mitano hii?

Johnson Mwanyika: Kama nilivyosema ni kwamba, yapo masharti yalikuwapo kwenye mkataba ambayo pia upande wa pili haukutekeleza na ndiyo sababu walishindwa kuleta hizi mashine mapema zaidi.

Dk. Harrison Mwakyembe: Waheshimiwa wabunge, nafikiri tumekaa kiasi cha kutosha na ratiba bado ni ndefu, naomba mniruhusu nichukue fursa hii kumshukuru Mwanasheria Mkuu wa Serikali, kwa kuitikia wito wetu na kuja ili tuweze kubadilishana mawazo. Tunakuomba basi huyo Afisa wako Chidowu kama ukipita pale, mtaarifu tu kwamba, tutamuhitaji tena ili tuweze kufanya final touches sehemu ambazo nadhani yeye alitegemea AG ndiye atakuja kuzijazajaza, lakini kumbe ulishampa authority yote na tutakushuru sana ukimtaarifu.

BARAZA JIPYA LA MAWAZIRI

1. WAZIRI OFISI YA RAIS (UTAWALA BORA SOFIA) SIMBA
2. WAZIRI OFISI YA RAIS (MENEJIMENTI YA UMMA) HAWA GHASIA
3. WIZARA OFISI YA MAKAMU WA RAIS (SHUGHULI ZA MUUNGANO) MOHAMED SEIF KHATIB4.
WIZARA YA UTALII NA MAZINGIRA DK. BATILDA BURIANI
5. WAZIRI OFISI YA MAKAMU WA RAIS (SERA NA URATIBU WA BUNGE) PHILIP MARMO
6. WIZARA YA TAWALA ZA MIKOA NA SERIKALI ZA MITAA STEVEN WASIRA
7. WIZARA YA FEDHA MUSTAFA MKURO NA MANAIBU NI JEREMIH SUMARI NA OMARI YUSUF MZEE
8. WIZARA YA AFYA PROFESA DAVID MWAKYUSA NAIBU NI AISHA KIGOD
9. WIZARA YA ARDHI JOHN CHILIGATI
10. ELIMU NA MAFUNZO YA UFUNDI PROFESA JUMANNE MAGHEMBE
NAIBU GAUDENSIA KABAKA, MWANTUMU MAHIZA
11. WIZARA YA SAYANSI NA TEKNOLOJIA SHUKURU KAWAMBA
NAIBU NI DK. MAUA DAFTRI
12. WIZARA YA MIUNDO MBINU ANDREW CHENGE
NAIBU DK. MAKONGORO MAHANGA
14. WIZARA YA UTAMADUNI NA MICHEZO GEORGE MKUCHIKA
NAIBU JOEL BENDERA
15. WIZARA YA KAZI NA AJIRA POFESA JUMA KAPUYA
NAIBU HEZEKIA CHIBULUNJE
16. WIZARA YA MAJI PROFESA MARK MWANDOSYA
NAIBU CHIZA
17. WIZARA YA KILIMO NA CHAKULA MATHAYO DAVID MATHAYO
18. WIZARA YA MENDELO YA JAMII, JINSIA NA WATOTO MARGARETH SITTA
NAIBU NI MAMA NKYA
19. WIZARA YA UVUVI NA MIFUGO JOHN POMBE MAGHUFULI NA MANAIBU NISHASMSA MWANGUGA NA EZEKIEL MAIGE
20. WIZARA YA MAMBO YA NDANI MH. MASHA
NAIBU NI HAMISI KAGASHEKI
21. WIZARA YA MAMBO YA NJE NI MEMBE NAIBU SEIF ALI IDDI
22. WILLIAM NGELEJA NAIBU ADAM MALIMA
23. WIZARA YA SHERIA MH. CHIKAWE
24. WIZARA YA ULINZI NA JESHI LA KUJENGA TAIFA DK. HUSSEIN MWINYI NAIBU NCHIMBI
25. WIZARA YA AFRIKA MASHARIKI DK. E. KAMALA
26. WIZARA YA BISHARA DK. MARY NAGU, NAIBU CYRIL CHAMI
Tutaendelea kuliupdate vizuri zaidi kwa sasa ni taarifa ya haraka

MIZENGO PINDA ATEULIWA WAZIRI MKUU

Rais Jakaya Kikwete amemteua Mhe. Mizengo Kayanza Peter Pinda Mbunge wa Mpanda Mashariki (CCM) kuwa Waziri Mkuu mpya kuchukua nafasi iliyoachwa wazi kufuatia kujiuzulu kwa aliyekuwa Waziri Mkuu Bw. Edward Lowassa aliyejiuzulu jana baada ya kuhusishwa na kashfa ya Richmond.
Jina la Mhe. Pinda lilitangazwa Bungeni na Spika wa Jamhuri ya Muungano Mhe. Samuel Sitta mara baadaya kufungua bahasha iliyokuwa na jina hilo. Mara baada ya spika kutaja jina la Waziri Mkuu huyo mteule ukumbi wa Bunge umelipuka kwa kushangilia.
Mhe. Pinda alizaliwa mwaka 1948 huko Mpanda na baada ya elimu ya awali aliendelea na kupata shahada ya sheria toka Chuo Kikuu cha Dar-es-Salaam. Baadhi ya nyadhifa alizowahi kushika ni pamoja na kuwa Ofisa Usalama wa Taifa, Mwanasheria wa Serikali, Katibu Msaidizi wa Rais na Katibu wa Baraza la Mawaziri.
Kabla ya wadhifa wake huo Mpya, Bw. Pinda alikuwa ni Waziri wa Nchi Ofisi ya Waziri Mkuu anayeshughulikia Tawala za Mikoa na Serikali za Mitaa (TAMISEMI). Uchaguzi wa Mhe. Pinda unaonesha kuwa Rais Kikwete ameamua kwenda na chaguo salama zaidi hasa kwa vile Mhe. Pinda alikuwa chini ya Ofisi ya Waziri Mkuu aliyejiuzulu kufuatia kashfa ya Richmond.
Bado haijajulikana mwitikio wa wananchi na wachambuzi ya mambo ya kisiasa kuhusu uteuzi huo wa Bw. Pinda. Hata hivyo inatarajiwa kuwa Mhe. Pinda ataweza kufanya kile ambacho Mhe. Lowassa alishindwa.
KLH News inamtakia kila la kheri Mhe. Pinda katika wajibu wake huo mkubwa katika kuitumikia nchi yetu.

LOWASSA AJIUZULU

Waziri Mkuu Lowassa ajiuzulu juu ya kashfa

"Nimeamua kumwandikia Rais barua ya kumwomba niachie ngazi."
Sikiliza Leo Afrika

Waziri Mkuu wa Tanzania Edward Lowassa amejiuzulu baada ya kulaumiwa na kamati ya bunge iliyochunguza kashfa ya ufisadi mkubwa katika utolewaji zabuni ya umeme wa dharura.
Akitangaza hatua yake katika bunge Alhamis asubuhi, Bwana Lowassa alisema: "Nimetafakari sana kwa niaba ya chama changu, kwa niaba ya serikali yangu, nimeamua kumwandikia Rais barua ya kumuomba niachie ngazi."
Hatua ya kujiuzulu
ninafanya hivyo kwa moyo mweupe kabisa

Waziri Mkuu Lowassa
Bwana Lowassa aliteta kwamba kamati teule ya bunge iliyomhusisha na kashfa ya Richmond ilimnyima haki ya kujieleza.
Alisema alikuwa ametafakari kwa makini kuhusu shutuma hizo na kufikia uamuzi kwamba, "tatizo ni uaziri mkuu."
"Kwamba ionenekane Waziri Mkuu ndiye amefanya haya, tumwondolee heshima au tumwajibishe."
Akielezea hatua yake ya kujiuzulu, Bwana Lowassa aliongeza "ninafanya hivyo kwa moyo mweupe kabisa ili kuonyesha dhana ya uajibikaji na pia kutokukubaliana na utaratibu uliotumika kusema uongo ndani ya bunge kwa kumsingizia mtu."
Nguvu kubwa
Zabuni hiyo ilipewa kampuni ya Richmond Development group yenye makao yake nchini Marekani.
Kamati teule ya bunge kwenye ripoti yake iliyowasilishwa hapo Jumatano, ilipendekeza kujiuzulu au kuchukuliwa hatua kali kwa wahusika.
Ripoti hiyo iliwasilishwa bunge na Mwenyekiti wa kamati hiyo teule, Harrison Mwakyembe.
Kuhusu Waziri Mkuu, ripoti hiyo inasema: "Uamuzi wa serikali kuizuia Tanesco ( Shirika la umeme Tanzania) isivunje mkataba na kampuni hiyo licha ya sababu zote za kisheria kuwepo ni baadhi tu ya viashiria vya nguvu kubwa iliyojuu ya wizara ya nishati na madini."
Waziri Mkuu akosolewa
Kutokana na ushahidi wa kimaandishi, kimazingira na wa kimdomo inaiona nguvu hiyo kuwa ni Waziri Mkuu

Kamati teule ya bunge
"Kutokana na ushahidi wa kimaandishi, kimazingira na wa kimdomo inaiona nguvu hiyo kuwa ni Waziri Mkuu."
Kikatiba ndiye mwenye madaraka ya juu ya udhibiti, usimamiaji na utekelezaji wa siku hadi siku wa kazi na shughuli za serikali.
Yeye pia ndiye kiongozi wa shughuli za serikali bungeni.
"Kamati teule haikufurahishwa hata kidogo na taarifa hizo zinazomgusa moja kwa moja Mheshimiwa Waziri Mkuu katika kuipendelea Richmond."
Ubadhirifu na rushwa
Mawaziri wengine walioshutumiwa katika ripoti hiyo ni yule anayehusika na nishati na madini, Nazir Karamagi, mtangulizi wake Dr. Ibrahim Msabaha ambaye sasa ni Waziri wa Ushirikiano wa Afrika Mashariki.
Taasisi ya kuzuia na kupambana na rushwa takukuru, ilikuwa motoni kwa kutoa maelezo ya uongo kwa kamati hiyo.
Serikali ya Rais Kikwete imeahidi kupambana na rushwa
Mbunge Mwakyembe alisema kamati yake ilitaka kuweka wazi kwamba mchakato wa zabuni ya kuzalisha nguvu za umeme kwa dharura wa megawati 100 ulighubikwa na vitendo vya ukiukwaji taratibu, kanuni na sheria za nchi."
"Na hivyo kujenga kiwingu cha mashaka ya upendeleo, ubadhirifu na rushwa ambavyo vimechangia kumwongezea mwananchi mzigo wa gharama za umeme."
Takukuru yashutumiwa
Taifa lilikuwa limetumbukizwa kwenye hasara kubwa kutokana na mkataba huo wa Richmond kinyume na taarifa iliyotolewa na Takukuru (taasisi ya Kuzuia na Kupambana na Rushwa).
Uongo wa Richmond
Kwa nini kamati ya wataalamu haikuihoji Richmond kuhusu uongo huo bayana?

Kamati teule ya bunge
Ilishutumiwa kwa kujiharibia sifa yenyewe baada ya kutoa ushahidi wa uongo ikisema mchakato wa zabuni hiyo ulikuwa wazi, shirikishi na ulizingatia kanuni na kwamba dosari zilizojitokeza hazikuhitimu kuiletea taifa hasara.
"Taarifa hiyo imemong'onyoa kwa kiasi kikubwa hadhi na heshima ya chombo hiki muhimu cha kitaifa kilichopewa dhamana ya kupambana na rushwa na siyo kuipamba ili kurejesha heshima ya umma katika taasisi hiyo."
Richmond ilidai kuwa na miradi mikubwa Tanzania
Kamati hiyo ilipendekeza mabadiliko ya haraka ya uongozi wa taasisi hiyo.
Mbunge Harrison alisema kwenye tovuti yake, kampuni ya Richmond "ilikuwa inajitangaza kimataifa kipindi hicho kuwa kampuni yenye miradi mikubwa Tanzania ya ujenzi wa kiwanja cha kisasa cha michezo, ujenzi wa bomba la mafuta la kilomita 1150 na ukarabati wa viwanja kadhaa vya ndege nchini."
Kamati teule ilishindwa kuelewa "kwa nini kamati ya wataalamu haikuihoji Richmond kuhusu uongo huo bayana ambao uliokuwa ushahidi wa kutosha kuipotezea sifa za kuwa mzabuni?"

WATANZANIA WANAPASWA KUMPOKEA RAIS BUSH KWA MABANGO

Watanzania wanapaswa kumpokea Rais Bush kwa mabango
Raphael Mgaya
HAKUNA shaka ukweli ni nguvu! Ni silaha dhidi ya uongo. Katika kila jamii, tangu kale, tabaka tawala huhodhi vyombo vya habari na njia zozote za kusambaza taarifa ili kulinda mfumo uliopo.
Mfumo wa kihafidhina, kandamizi na nyonyaji hutumia vyombo vya habari kueneza uongo na propaganda ili kudanganya umma na kudumaza harakati za kupambana na tabaka tawala.
Hadi tu umma utakapopata fursa ya kupata mawazo na taarifa sahihi, ndipo utakapogeuka na kuwa nguvu itakayoweza kuleta mapinduzi yatakayoung'oa mfumo uliopitwa na wakati na kandamizi uliopo madarakani!
Nimesoma taarifa kuhusu ujio wa Rais wa Marekani nchini Tanzania na nchi nyingine za Afrika. Nimesoma pia taarifa ya John Chiligati, Katibu wa Itikadi ya Uenezi wa CCM, ikidai kuwa "ziara hii tuitumie kuimarisha uhusiano wetu na Marekani, wananchi wajiandae katika ugeni huu mkubwa".
Chiligati ametoa pia takwimu ya misaada ya kifedha ambayo Marekani imeisaidia Tanzania, ambao ukiziangalia kwa juu juu, bila kuzingatia masuala mengine muhimu, Watanzania wengi bila shaka watadhani Marekani au Rais Bush ni msamaria mwema!
Taarifa ya CCM, inaonyesha namna ambavyo tabaka la mabwanyeye ndani ya nchi (national bourgeois class) linavyoshirikiana na mabwanyeye wa kimataifa (international bourgeoisie) katika kuendeleza unyonjaji wa umma na mali za nchi zilizonyuma kiuchumi kwa masilahi ya ubepari.
Lengo la taarifa ya CCM ni kuwapotosha Watanzania kutoka kwenye masuala nyeti yanayohusu ukombozi wao na badala yake wajishughulishe na namna ambayo watamfurahisha Bush ili awaongezee misaada!
Katika nchi nyingi anakotembelea Rais Bush, anakutana na upinzani mkali sana kutoka kwa wanachi, si watawala. Mwaka jana Bush alipotembelea Marekani ya Kusini, alikutana na upinzani wa kihistoria kutoka kwa wananchi wa Venezuela, Argentina, Brazil, n.k.
Wanachi wa Marekani ya Kusini walitumia fursa zao kumwabia Bush ukweli. Walimpokea kwa mabango wakisema 'komesha ubeberu wa Marekani', 'Komesha vita vya mafuta', 'funga jela ya Guantanamo' n.k.
Wakati Bush akipambana na upinzani mkali, Hugo Chavez, mwanamapinduzi, Rais wa Venezuela, alipokewa kwa shangwe za vigelegele na milio ya risasi na mamilioni wanachi kokote alikokwenda Amerika ya Kusini kama ishara ya kumuunga mkono katika harakati zake za kukomesha ubepari na ubeberu wa Marekani duniani.
Hakuna nchi inayoweza kuendelea kwa misaada duniani. Hata historia imeonyesha kuwa nchi zote zilizoendelea, zimeendelea kwa kutumia rasilimali zilizopo ndani ya nchi, ardhi, madini, maji, misitu n.k. kwa kutumia teknolojia, ujuzi na elimu iliyopo.
Hata Mwalimu Nyerere alituasa kuwa jamii haiwezi kuendelezwa, bali inaweza kujiendeleza yenyewe! Misaada ambayo Marekani inaipa Tanzania haina maana kabisa ikilinganishwa na taabu, adha na mateso ambayo Watanzania na watu wengi duniani wayapata kwa sababu ya dhuluma za ubeberu wa Marekani na washirika wake!
Kwa bahati mbaya, tofauti na sehemu nyingi duniani, Afrika tuko nyuma katika utashi wa kisiasa na hali halisi ya mambo duniani kutokana kwanza na watawala wetu na pili kutokana na historia yetu.
Ndiyo maana, wengi hawajui dhuluma ya Marekani duniani. Na kwa mantiki hiyo, taarifa ya CCM, inaweza ikawafanya Watanzania wengi kumpokea Bush kama mkombozi, na si vinginevyo! Ni kwa sababu hiyo hiyo, nina wasiwasi kuwa upinzani alioupata Bush sehemu nyingi duniani anaweza asiupate Afrika.
Mataifa mengi yanashindwa kuendelea kwa sababu ya mfumo wa kinyonyaji uliopo duniani. Marekani ndilo taifa linalohodhi mfumo huu na linatumia gharama kubwa kuhakikisha linaulinda.
Moja ya misingi ya mfumo huu ni biashara huria. Biashara huria ni moja ya sababu za kufukarishwa kwetu. Shirika la Biashara Duniani (World Trade Organisation-WTO) linaruhusu nchi tajiri kilinda masoko yake dhidi ya bidhaa rahisi kutoka nchi masikini ambazo nyingi ziko Afrika.
Kwa kufanya hivi nchi maskini hazipati masoko ya bidhaa zao za kilimo, nguo, n.k ambazo ndio msingi wa maendeleo. Kwa upande huo huo nchi maskini zinalazimishwa kufungua mipaka yako kuruhusu bidhaa kutoka nje, matokeo yake ni kuwa nchi masikini zimekuwa masoko ya nchi tajiri.
Hali kadhalika, nchi tajiri zinatoa ruzuku kwa wazalishaji wake na matokeo yake ni wazalishaji hawa kuzalisha bidhaa ambao zinauzwa bei ya chini katika soko la dunia huku bidhaa kutoka nchi masikini zikishindwa ushindani kwa kuwa bei yake ni kubwa kwa sababu ya gharama za uzalishaji.
Kwa maneno mengine hakuna haki katika biashara huria. Kwa mujibu wa taarifa ya UNCTAD - Tume ya Umoja wa Mataifa ya Biashara na Maendeleo - kama vikwazo hivi katika biashara vingeondolewa, nchi masikini zingeongeza kipato kwa dola la Marekani billioni 700 ambazo ni sawa na mara 13 ya misaada yote ya maendeleo duniani kwa mwaka!!
Kama unyonyaji huu ulioletwa na WTO ungekomeshwa, umasikini ungekuwa umepungua sana duniani, badala ya kuongezeka kama ilivyo leo.
Aidha, licha ya upinzani mkali duniani kote, Rais Bush aliivamia Iraq mwaka 2003 ili kudhibiti uzalishaji wa mafuta na Usambazji wa mafuta Iraq. Vita vya Iraq vimegharimu maisha ya watu takribani laki saba (700,000).
Hali ya Iraq si shwari, watu wengi wanaendelea kupoteza maisha, vita vimeacha yatima, wajane na walemavu kwa maelfu. Kudhilisha dunia ubabe wake, mshirika wake, Tony Blair (Waziri Mkuu mstaafu wa Uingereza, aliyemuunga mkono kuivamia Iraq) sasa ameteuliwa kuwa mshauri wa Benki ya J. P. Morgan, Benki ya Marekani ambayo imepewa jukumu la kuiendesha Benki Mpya ya Iraq!
Hapa inaonyesha jinsi tabaka tawala linavyoshirikiana na tabaka la kibepari katika kuendeleza masilahi ya ubepari na ubeberu wa Marekani.
Maovu ya Marekani ni mengi, si rahisi kuyaeleza yote katika ukurasa huu,. Shirika la Kijasusi la Marekani (CIA) ndiyo lililosababisha Nelson Mandela kutiwa mikononi mwa makaburu na hatimaye kuishi miaka 27 gerezani! Donald Richard aliyekuwa ofisa wa CIA Afrika ya Kusini, akijifanya ofisa balozi mjini Durban, akawataarifu polisi wa makaburu mahali ambako wengemkuta na kumkamata Mandela. Ikimbukwe pia kuwa, Bush (Mkubwa) alikuwa ndiye Afisa Mkuu wa CIA kipindi hicho!
Ni Marekani inayojitia kutoa misaada ya ukimwi ambayo iliongoza makakati wa mataifa ya Magharibi ya kuzuia ulegezaji wa masharti ya sheria ya hati miliki (Trade Related Intellectual Property Rights) ili kuziwezesha nchi masikini kuanzisha viwanda vya kutengeneza madawa ya kupunguza makali ya ukimwi.
Marekani kwa kushirikiana na Ubelgiji wanadaiwa kumuua Patrice Lumumba, Waziri Mkuu wa Kwanza wa Kongo sasa DRC na kumweka madarakani dikteta Mobutu Sseseko. Marekani ndio taifa lililo mstari wa mbele katika kuisaidia kwa moyo, kifedha na kwa kuipa silaha Israeli katika mpango wake wa kuwakandamiza Wapalestina.
Ni Marekani inayochafua mazingira kwa kiasi kikubwa duniani, taifa ambalo limekataa kuridhia itifaki ya Kyoto inayohusu kuzuia uchafuzi wa mazingira.
Licha ya maovu yote ya Marekani, bado watawala wetu wanazidi kujikomba kwa Marekani? Inakuwaje Kikwete mara baada ya kuchaguliwa kuwa rais, haraka haraka alikwenda kwa Bush, eti kujitambulisha? Inakuwaje baada ya kampeni baadhi ya wanasiasa wanakwenda kwa Bush na wanaporudi wanaeleza Bush amewasifu kuwa wamefanya kampeni vizuri?
Nalazimika kuamini kuwa watawala wetu wanamtazamo na uelewa finyu kuhusu hali halisi ya mambo duniani. Mwalimu Nyerere alikuwa mkali kwa kuwa alikuwa akijisoma sana, hivyo alipata kujua hali halisi ya mambo duniani. Watawala wetu leo nadhani hawasomi, kazi yao ni ziara za kuzunguka tu kama wanyapara.
Afrika ndilo bara pekee linalozidi kuwa masikini wakati mataifa mengine yanazidi kuendelea, tusipojihadhari tutaendelea kuwa nyuma milele.
Ni wakati wetu sasa wa kukasirika na kuamka na kusema sasa basi, tumechoka na watawala mamluki na manyapara. Na kwamba hatutaki kuendelea kunyonywa na mataifa ya kibepari. Inawezekana kuwa masikini na ukaheshimika.
Ningelikuwapo Tanzania wakati wa ujio wa Rais Bush ningeliandamana (hata peke yangu) kumpinga. Lakini, nadhani Watanzania wanapaswa kuniunga mkono, viongozi wa nyama vyote vya siasa pamoja ikiwamo CCM. Viongozi wa NGO hamasisheni wananchi wajitokeze kumpokea Bush kwa mabango ya kuwalilia yatima na wajane wa Iraq, kuwalilia wagonjwa na yatima wa ukimwi, kujililia wenyewe kwa sababu ya umasikini uliopandikizwa na Marekani na mataifa mengine ya kibepari na kupinga uchafuzi wa mazingira.
Watanzania, tumieni fursa hii kumweleza Bush kuwa misaada anayoipa Tanzania anarudisha sehemu ndogo tu ya kile anachotuibia sasa na kile ambacho mababa zetu wa kale waliochukuliwa kama watumwa walikizalisha!
Mwandishi wa makala hii ni mwanafunzi wa Chuo Kikuu cha Warwick, Uingereza.
Anapatikana kwa Barua pepe: b.t.mgaya@warwick.ac.uk

NALAZIMIKA KUKASIRIKA NA KUKASIRISHWA KWA RAIS

Kizimba cha hoja:Nalazimika kukasirishwa na 'kukasirika kwa Rais.'



]
Na Hassan Abbas

NI wazi kuwa msomaji wangu makini hasa wale wanaofuatilia sana safu hii watashangaa kwa nini leo nakasirishwa na kukasirika kwa Rais? Mshangao huo utakuwa mkubwa zaidi kwa wale ambao walisoma makala yangu iliyokuwa na kichwa cha habari "Rais Kikwete:Haya ndiyo maslahi ya taifa." Katika makala hiyo nililidadavua sakata la mabilioni yaliyopotea Benki Kuu na kwenda mbali zaidi ya kumpongeza Rais kwa kuchukua uamuzi mzito, niligusia haja ya yeye kwenda mbali na kuhakikisha mabilioni hayo yanarejea kwa wananchi. Ni katika eneo hili la namna tulivyoanza mchakato wa kufikia lengo la kuwafikisha katika vyombo vya kisheria wahusika, ndipo leo imenilazimu kuuweka kizimbani muelekeo wa Rais na 'kamati' aliyoiunda inayoongozwa na Mwanasheria Mkuu wa Serikali. Kwanza kabisa tuliambiwa, kama ambavyo kijitabia hiki kilivyoanza kushamiri, kwamba Rais alikasirishwa sana na 'madudu' katika ripoti ya BoT ambayo hata sasa haijawekwa bayana. Nikimnukuu Katibu Mkuu Kiongozi, Bw. Phillemon Luhanjo, alisema hivi katika 'kidesa' chake kinachofupisha yale uchunguzi wa Ernst And Young ulichokibaini: " Baada ya kupitia taarifa ya Mdhibiti na Mkaguzi Mkuu wa Serikali na Mkaguzi wa Nje, yaani, kampuni ya Ernst and Young. Mhe. Rais amesikitishwa na kukasirishwa na taarifa ya kuwepo vitendo vya ukiukwaji wa makusudi wa sheria, kanuni na taratibu za madeni ya nje vilivyofanywa katika taasisi muhimu na nyeti katika Benki Kuu." Kwa mujibu wa nukuu hiyo Rais, hakufurahishwa hata kidogo na wizi huo tena, kwa msisitizo, narejea neno 'wa makusudi' uliofanyika BoT.Lakini nukuu hiyo pia inaweka rekodi ya kuwa ya pili kwa wasaidizi waandamizi wa Rais kuuarifu umma hasira za kiongozi wetu. Nitaomba samahani kwa wasomaji wangu, kwamba leo katika kukasirishwa kwangu na kukasirika huko kwa Rais, nitakuwa mwanataaluma sana wakati fulani, lengo likiwa moja tu; kuhakikisha tunaeleweana vyema. Kwa ujumla nimestushwa na kasirika ya Rais jinsi inavyotafsiriwa kivitendo. Katika hilo la kamati ambayo ndiyo inatafsiri kivitendo kasirika ya Rais, kuna masuala mawili yanaonesha huenda tukaishia kwenye usanii na bilioni 133 zilizofujwa zikapotea kabisa au tukajikuta mwisho wa siku tumetumia bilioni 140 katika mchakato wa kutaka kuziokoa bilioni 133! Nasema hivi kwa nini? Mosi, muda ambao 'tume' hiyo imepewa; miezi sita unatia shaka! Pili mbinu zilizoanza kutumiwa na 'tume' hiyo; kuanza kukusanya maelezo ya wenye taarifa zozote kuhusu BoT nazo ni ngeni kabisa katika taaluma ya sayansi ya makosa ya jinai. Kwa nini natofautina sasa na Rais na watu hawa wa 'tume' hiyo. Hoja yangu ya kwanza ni kwamba kwanza ni hatari sana kumpa muda adui yako. Hili Rais Kikwete analifahamu kwa kuwa amesoma sayansi za kijeshi, mimi nilizigusa tu katika pitapita zangu za 'kukimbia umande.' Zaidi si tu kivita, bali katika hali halisi, kisheria ni jambo la hatari sana kama utampa mtuhumiwa nafasi ya kujua unakuja na kesi gani, una ushahidi gani, unautoa wapi na lini ndio utashtaki.Ndio maana kuna mamia ya watuhumiwa wanakataliwa dhamana kwa sababu tu akiwa mtaani anaweza kupata mwanya wa kuharibu ushahidi muhimu. Katika hili napata wasiwasi sana kama kuna nia ya dhati ya kufika kila Mtanzania anakotaka tufike katika hili, naanza kuhisi sanaa na usanii vitatawala katika suala hili. Mwanasheria Mkuu, Johnson Mwanyika, Inspekta Jenerali wa Polisi, Said Mwema na Mkurugenzi wa TAKUKURU, Dkt. Edward Hosea ni miongoni mwa wajumbe wa 'kamati' hiyo ambao pia wote kwa bahati nzuri ni wanataaluma wazuri wa sheria. Hao kwa taaluma zao, kama watauweka kando usanii, wanafahamu fika kuwa kesi ya BoT ni ya kihistoria katika taifa hili na ni kesi inayowahusisha watu wenye utaalamu katika maeneo walikotuhumiwa kuchota fedha na zaidi ni kesi ambayo hata hao watuhumiwa watataka waonekane wasafi mbele ya jamii; hawatakubali kufa kibudu. Ni kwa jinsi hii, nilidhani, na kwa hakika sheria zinaruhusu, kama inavyotokea kwa kesi nyingine za jinai, baada ya Rais kupatiwa ripoti kamili, wataalamu wake wa sheria wangeipitia na kuona kama kuna kesi ya msingi, kitaalamu wanaita prima fascie case. Kwa hakika kwa mujibu wa Luhanjo kama tulivyomnukuu hapo juu, katika suala la BoT kuna prima fascie case na ndio maana maneno kama 'kwa makusudi walikiuka sheria, kanuni na taratibu,' yametumika kwenye nukuu tuliyoiona hapo awali. Kwa mujibu wa utaalamu wangu mdogo wa sayansi za makosa ya jinai, kosa la jinai linapande kuu mbili ili likamilike; ile ya nia ovu (malice aforethought au malice prepence) na kitendo kamili cha kufanya jinai husika (actus reus). Bila kuingia ndani katika ripoti ya ukaguzi wa BoT, kwa ile karatasi tu yenye kurasa nane aliyoisambaza Bw. Luhanjo kwa wanahabari, ni dhahhiri kuwa makosa kamili ya jinai yametendeka BoT; kwanza ripoti imebaini 'kwa makusudi kanuni na sheria zilivunjwa.' Neno hili linaashiria kuwepo nia ovu. Na kwa kuwa ripoti imebaini kuwa sh. bilioni 133 zilifunjwa na imeyataja makampuni kadhaa yawe feki au ambayo yapo kihalalim lakini yalitumia 'njia za panya,' kupata fedha hizo tayari actus reus imetimia. Kosa kamili hapo la jinai limekamilika kutendeka. Kinachofuata kwa elimu yangu ya kabwela ni Je, kama kuna kosa la jinai limetendeka, ni lipi au ni yapi kwa kadiri ya ushahidi ambao Ernst And Young wameuambatanisha katika ripoti yao? Na swali lingine la msingi ni Je, akina nani wanahusika? Kulijibu hili nalo tunarudi pale pale kwenye nukuu ya Bw. Luhanjo, alipokiri kulikuwa na 'uvunjaji wa makusudi wa sheria.' Kama Ernst And Young walibaini uvunjaji wa makusudi, basi wanawajua au wamewataja wavunjaji hao wa makusudi. Na hata kama hawajatajwa, kitu ambacho siamini, basi kwa kupitia rejea ya nyaraka zilizoko, waliohusika kuzisaini au kuziidhinisha na watendaji wengine wote wanaohusika na mchakato wa uendeshaji wa akaunti ya EPA ni watu wa kwanza kisha wanafuatia wakurugenzi wote za zile kampuni zilizotajwa. Maswali hayo hapo juu ukimpa mtu aliyehitimu vyema darasa la Criminal Law la Profesa Ibrahim Juma, Criminal Procedure la Profesa Sifuni Mchome na Profesa Abdallah Saffari au darasa la Legal and Statutory Interpretation la Professor Issa Shivji, Administrative Law la Prof. Jwan Mwaikyusa au darasa adhimu la sheria za madhara (Torts) la Dkt. Asha-Rose Migiro, Dkt. Michael Wambari na Profesa Pallamagamba John Kabudi, kwa uchache tu, haiwezi kumchukua zaidi ya wiki kukakabidhi aina ya mashitaka yanayofaa kufunguliwa. Lakini pamoja na ushahidi mzito wa nyaraka ambao ni lazima umeambatanishwa kwenye ripoti (rejea dokezo kuwa baadhi ya risiti zilizowasilishwa na makampuni hayo BoT zilikuwa feki, kuonesha kuwa ripoti inaviambatanishi kama hivyo au vinaweza kupatikana, kama havijaambatanishwa). Na kama kuna viambatanishi vya nyaraka katika ripoti ya Ernst and Young basi tunataka ushahidi gani mzuri zaidi ya huo? Au tusema Tanzania imejivua kufuata sheria za kiingereza? Maana kama tunafuata mfumo wa sheria za kiingereza, kitaalamu mpaka sasa ushahidi bora zaidi duniani ni ule wa nyaraka yenyewe (Rejea shauri mashuhuri la Kiingereza la Omychund v Barker (1745) 1 Atk, 21, 49; 26 ER 15, 33, tazama falsafa ya Lord Harwicke katika hukumu hiyo). Inashangaza kuona kampuni yenye wataalamu imefanyakazi kitaalamu, halafu leo tunaanza kukwepa hoja na eti tunaalika wananchi wenye taarifa wazitoe. Zipi zaidi ya hizi za Ernst And Young? Ushauri wangu wa kitaalamu katika hili ni kwamba hakuna hoja wala haja ya kuuma maneno na kuwaachia wananchi zigo la 'mnyamwezi walibebe,'Hiyo ilikuwa kazi ya Ernst And Young ambayo kwa hakika wameitimiza vyema. Ni mwananchi gani ana uwezo, urahisi na fursa ya kujua taarifa za jikoni kama Benki Kuu zaidi ya vyombo vya Serikali yenyewe; wanausalama wa taifa, mafisadi wenyewe popote waliko na wafanyakazi wazalendo wa ndani ya BoT ambao tunajua walijitolea sana wakati wa uchunguzi wa kampuni ya Ernst and Young kueleza walichokijua? Huu 'uchunguzi' mwingine unaofanywa kwa kualika wananchi ambao tayari wana misongo mingine ya kimaisha, eti watoe taarifa, wakati kuna wataalamu tuliowaalika na kuwalipa mamilioni watufanyie kazi na wengine wapo nchini wanaendeleea kulipwa kila mwezi. Hii ni kuzidi kuibua maswali magumu juu ya kiwango cha kukasirika kwa Rais. Wakati watanzania wakitafakari kukasirika huko kwa Rais na watu kama sisi tukiamua kukasirikia kukasirika huko kwa Rais, wengi hawajasahau rejea ya msingi ambayo inapaswa kutosahaulika katika nchi hii na sisi tunaokumbuka ya nyuma katika kuangalia yaliyopo na kuakisi yajayo, hatujaisahau. Rais Kikwete alipopokea ripoti ya uchunguzi juu ya mauaji ya wafanyabiashara wa Mahenge, Morogoro (waliotuhumiwa kuwa majambazi), ndani ya saa 48 tu mtuhumiwa mkuu, Bw. Abdallah Zombe alikamatwa na wenzake (wakati uchunguzi ukiendelea). Mafisadi wa BoT nao, ili, kama nilivyogusia, wasipate nafasi ya kufanya ufisadi zaidi, hawakupaswa kupewa muda, wangechukuliwa hatua za haraka kama ilivyokuwa kwa akina Zombe, wakati uchunguzi unaendelea, hilo sheria inaruhusu. Lakini sasa miezi sita hii inaibua maswali magumu na kwa hakika watawala wetu wanalazimika kupanda kizimbani, kizimba cha hoja kujibu: Miezi sita yote hii ya nini? Kwa maoni, ushauri: simu 0713 584467

~ Lay Down Beside Me ~

~ Lay Down Beside Me ~